جنگ غزه، مرگبارتر از جنگ جهانی دوم برای خبرنگاران

جوان آنلاین: به دنبال حمله میدانی، هم به محل کار و هم به خانه خبرنگاران، از هر ۱۰ خبرنگار در غزه، یک نفر در حمله نظامی اسرائیل کشته شده‌اند. این پژوهش را خبرنگاران عرب برای یک پروژه روزنامه‌نگاری تحقیقی با همکاری ۵۰ روزنامه‌نگار از ۱۳ سازمان انجام داده‌اند. نتیجه این است که جنگ غزه، مرگبارترین درگیری ثبت‌شده برای خبرنگاران است که حتی بیشتر از جنگ جهانی دوم که شش سال طول کشید، خبرنگاران را به کام مرگ کشیده است. 
پس از ۷ اکتبر، به دنبال حمله نظامی اسرائیل، زندگی خبرنگاران در نوار غزه به هم ریخته است. هیچ کس ابعاد فقدان و درد و رنج ناشی از این حملات را پیش‌بینی نمی‌کرد. پس از گذشت چهار ماه، گزارشگران عرب که برای روزنامه‌نگاری تحقیقی (ARIJ) کار می‌کردند با ۱۳ سازمان خبری دیگر برای تحقیق در مورد کشته و زخمی‌شدن، بازداشت و تهدید خبرنگاران فلسطینی و تخریب دفاتر رسانه‌ای در غزه همکاری و درباره حملات به خبرنگاران در کرانه باختری تحقیق کرده‌اند. اگرچه تعیین تعداد دقیق روزنامه‌نگارانی که کشته شده‌اند دشوار است، اما همه سازمان‌های شریک در این نظرسنجی تأکید دارند که این آمار، نوعی رکوردشکنی را نشان می‌دهد. کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران مستقر در نیویورک (CPJ)، کشته‌شدن ۱۰۲ خبرنگار فلسطینی و سایر کارکنان رسانه را تا ۲۵ ژوئن مستند کرده است. اتحادیه روزنامه‌نگاران فلسطینی (SPJ)، یک سازمان غیرانتفاعی مستقر در رام‌الله در کرانه باختری اشغالی، این رقم را حتی بیشتر از تعداد یادشده می‌داند و تأکید دارد که ۱۴۰ روزنامه‌نگار و کارمند رسانه‌ای از آغاز جنگ کشته و ۱۷۶ نفر دیگر زخمی شدند. به گفته «شروق اسعد» سخنگوی این اتحادیه، این کشته‌ها ۱۰ درصد از روزنامه‌نگاران غزه را تشکیل می‌دهند. اکثریت قریب به اتفاق خبرنگاران در حملات هوایی و دست‌کم ۱۶ نفر حین کار و دست‌کم ۵۶ نفر در خانه کشته شدند و در بیشتر موارد، اعضای خانواده نیز به همراه آن‌ها جان باختند. در این مدت، بیشتر قربانیان روزنامه‌نگار مرد و ۱۲ نفر از آن‌ها زن بوده‌اند. شبکه الاقصی یک شبکه رسانه‌ای وابسته به حماس، رسانه‌ای بود که با کشته‌شدن ۲۰ خبرنگار، بیشترین تعداد خبرنگاران را از دست داد. 

 اسرائیل خبرنگاران را تروریست می‌داند
ارتش اسرائیل هدف قرار دادن خبرنگاران را تکذیب و بیانیه‌ای هم به همین منظور منتشر کرده است: «ارتش اسرائیل تمامی اقدامات ممکن را از لحاظ عملیاتی برای کاهش هرگونه آسیب به غیرنظامیان از جمله روزنامه‌نگاران انجام می‌دهد.» ارتش اسرائیل این را هم گفت که فقط اهداف نظامی را هدف قرار می‌دهد و مدعی شد الاقصی اغلب تروریست‌هایی را به کار می‌گیرد که خود را روزنامه‌نگار معرفی می‌کنند، اما برای این موضوع هم مثل مورد قبل، مدرکی ارائه نکرد. CPJ می‌گوید که مطمئن است، هر نامی که در فهرست قربانیان قرار دارد قطعاً یک روزنامه‌نگار است، ضمن اینکه ارتش اسرائیل مشهور است که بدون مدرک، روزنامه‌نگاران را تروریست خطاب می‌کند. «کارلوس مارتینز دلاسرنا» مدیر برنامه در CPJ معتقد است: «ما پروپاگاندا را همانطوری که هست یعنی پروپاگاندا توصیف خواهیم کرد. این همان کاری است که ارتش اسرائیل به طور سنتی هنگام کشتن یک روزنامه‌نگار انجام می‌دهد.» ایرنه خان، گزارشگر ویژه آزادی عقیده و بیان سازمان ملل گفت: «اسرائیلی‌ها نه تنها اطلاعات نادرست درباره ارتباط خبرنگاران با شبه‌نظامیان منتشر کرده‌اند، بلکه در واقع شواهد کافی مبنی بر مراقبت از آن‌ها برای جلوگیری از کشتن روزنامه‌نگاران ارائه نکرده‌اند، بنابراین آن‌ها از هر دو طرف شکست خوردند.»

 چرا جلیقه‌های مطبوعاتی بپوشیم؟
ده‌ها روزنامه‌نگار بر این باورند ارتش اسرائیل آن‌ها را هدف قرار داده است و بسیاری از آن‌ها از پوشیدن جلیقه و کلاه ایمنی می‌ترسند. «موتاز عزیزه» عکاس خبری می‌گوید: «باور کنید که جلیقه خبرنگاری باعث حفاظت از شما نخواهد شد.» او از دوره‌ای سخن می‌گوید که برای بارگذاری عکس‌هایش به یک کافه می‌رفت و همواره از این می‌ترسید که ارتش اسرائیل احتمالاً آن کافه را به دلیل حضور یک خبرنگار هدف قرار خواهد داد. یکی از روزنامه‌نگاران گفت که او ملاقات‌های خود را با همسر و فرزندانش که جدا از هم زندگی می‌کنند، محدود می‌کند، زیرا می‌ترسد که بودن او با آنها، بستگانش را در معرض خطر قرار دهد. سامی برهوم خبرنگار TRT عربی گفت: «من و فیلمبردارم در حال انجام مأموریت بودیم... مستقیماً مورد اصابت گلوله قرار گرفتیم.» خدمه این شبکه خبری در ماه آوریل در اردوگاه پناهندگان النصیرات مورد حمله قرار گرفتند. او معتقد است که آن‌ها به دلیل روزنامه‌نگاربودن مورد حمله قرار گرفتند. سامی شهاده فیلمبردار او که در این حمله مجروح شده بود، گفت: «چرا جلیقه مطبوعاتی می‌پوشیم؟ چرا کلاه ایمنی می‌پوشیم؟ پس آن‌ها می‌توانند ما را هدف قرار دهند؟» او این سخنان را قبل از قطع‌شدن پایش از روی تخت بیمارستان بیان کرد. از آغاز جنگ در ماه اکتبر ۲۰۲۳، خبرنگاران بدون مرز، سه شکایت به دفتر دادستان دیوان کیفری بین‌المللی «در رابطه با جنایات جنگی اسرائیل علیه روزنامه‌نگاران» تسلیم کردند. این شکایات شامل پرونده بیش از ۲۰ روزنامه‌نگار فلسطینی بود که ارتش اسرائیل در طول جنگ آن‌ها را کشته‌اند. این سازمان در بیانیه‌ای اعلام کرد: «دلایل معقولی وجود دارد که برخی از این روزنامه‌نگاران به عمد کشته شده‌اند و برخی دیگر قربانی حملات عمدی نیرو‌های دفاعی اسرائیل علیه غیرنظامیان شده‌اند.» CPJ در حال بررسی بیش از ۵۰۰ حادثه مربوط به هدف قرار دادن خبرنگاران به دست نیرو‌های اسرائیلی است. پنج ماه قبل از جنگ، در سالگرد کشته‌شدن شیرین ابوعاقله، روزنامه‌نگار معروف الجزیره، کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران مستقر در نیویورک گزارشی با عنوان «الگوی مرگبار» منتشر کرد که در آن حداقل ۲۰ مورد از کشته‌شدن روزنامه‌نگاران به دست نیرو‌های رژیم‌صهیونیستی در جریان جنگ به ثبت رسید. طی ۲۲ سال گذشته به گفته CPJ، هیچ کس متهم نشده است و هیچ کس پاسخگو نیست. 
هدی عثمان، فراس طویل، فرح جلاد
اینترسپت